Dominująca w herbie Gminy Łomża brama drewniana nawiązuje do grodziska wczesnośredniowiecznego znajdującego się na nadnarwiańskiej skarpie w Starej Łomży. Miejsce powszechnie zwane jest Górą Królowej Bony. Średniowieczny gród strzegł północnowschodnich rubieży Mazowsza i Polski, chronił miejscową ludność i szlak handlowy, który wiódł Narwią. Opinię tę potwierdza również wypowiedź dr Krystyny Musianowicz z Wydziału Wczesnohistorycznego Państwowego Muzeum Archeologicznego, która między innymi pisze, że: „Grodzisko w Starej Łomży, położone na wyniosłym, starym tarasie rzeki Narwi, wyróżnia się systemem obronnych wałów od innych grodzisk pochodzących z tych samych czasów". Obronność grodziska należy wytłumaczyć tym, że leżało ono na szlaku, którym ciągnęli od północy nieprzyjaciele: Jaćwingowie i Prusowie. Grodzisko w Starej Łomży wraz z innymi grodami położonymi nad Narwią (jak Wizna) tworzyło cały szlak obronnych punktów, które broniły linii Narwi.
Badania archeologiczne potwierdziły, że w X - XI w., czasach kształtowania się państwa polskiego, grodzisko w Starej Łomży przekształciło się – jak pisała archeolog Ewa Twarowska - „w ludną i bogatą osadę targową, aktywizującą osadnictwo w najbliższej okolicy i zajmującą coraz większą przestrzeń”.
Znajdujący się nad bramą złoty ruszt, to atrybut św. Wawrzyńca – patrona parafii powstałej ok. 1000 r. w Starej Łomży, na dzisiejszym Wzgórzu św. Wawrzyńca. Parafię miał założyć św. Brunon z Kwerfurtu, biskup, misjonarz i przyjaciel Bolesława Chrobrego, który udał się z misją chrystianizacyjną na pogranicze Prus, Jaćwieży, Rusi i Litwy i tam poniósł śmierć męczeńską w 1009 r.. W 1410 r. parafię przeniesiono na teren obecnego miasta Łomża, ale kościół pw. św. Wawrzyńca na wzgórzu w Starej Łomży stał do drugiej połowy XVIII w. Ponad 100 lat później Leon Rzeczniowski opisywał tablice, która wówczas wisiała w obecnej Katedrze Łomżyńskiej z napisem: Ecclesia Lomzensis, erecta in Stara Łomża circa annum 1000, crescente fide in Mazovia (tłumaczenie: ze wzrostem wiary na Mazowszu około roku 1000 powstał kościół w Starej Łomży).
W urzędowym odpisie z wizyty kościelnej sporządzonym dnia 2 III 1855 r. przez archiwistę Łoszewskiego na podstawie Akt podkomorskich ziemi łomżyńskiej, Lustracji starostwa łomżyńskiego i Wizyt kościelnych łomżyńskich zapisano że w Starej Łomży miał istnieć: „kościół parafialny po raz pierwszy około roku Pańskiego 1000, na początku religii chrześcijańskiej w Królestwie Polskim".
Głowa jelenia z porożem, widniejąca w wejściu bramy w herbie Gminy Łomża, to uszczerbione godło herbu miasta Łomża, z którym historia gminy wiejskiej Łomża jest nierozerwalnie połączona.
Czerwona barwa tarczy herbowej jest taka sama jak herbów Miasta Łomża, Mazowsza i godła Polski.
To są nasze korzenie. To jest nasza historia – historia Polski.
- Kłys
Wójt Gminy Łomża